Steunpunt Cultuursensitieve Zorg

Zoals elk jaar in mei daagt het Kunstenfestivaldesarts ons met een reeks voorstellingen uit om onze eigen leefwereld open te breken. Ook dit jaar zijn er weer een dertigtal creaties die elk op hun manier de grenzen aftasten tussen onszelf en de ander, tussen kennen en ervaren.  Dit biedt volgens ons een unieke gelegenheid om ook als hulpverlener kennis te maken met een ervaring die wij vanuit het steunpunt met geen enkele vorming kunnen aanbieden en die tegelijk zo essentieel is in het omgaan met de ‘culturele andere’.  Zonder uitspraak te willen doen over de kwaliteit van de andere voorstellingen hebben wij toch de vrijheid genomen om er een zestal voor jullie te selecteren. Of hoe kunst en cultuurgevoelige hulpverlening hand in hand kunnen gaan…

1. Nástio Mosquito: Guided Tour – Once We Shared Consequent Masturbation                                                   Nástio Mosquito is een performer, dichter, muzikant, videokunstenaar en ga zo maar door, die sinds enkele jaren timmert aan een oeuvre dat even onklasseerbaar als ondoorgrondelijk is. Als kunstenaar zet hij eerst en vooral zichzelf in scène. Hij wil zijn culturele, sociale en politieke identiteit op losse schroeven zetten en switch daartoe voortdurend van rol en houding. Op het Kunstenfestivaldesarts kruipt hij in de huid van Abdul RodeLaisse, een denkbeeldige museumgids die vluchtelingen, daklozen en andere vergeten burgers clandestien rondleidt in de tentoonstelling Het afwezige museum in WIELS. Mosquito gaat in tegen het steeds dominanter wordende discours van de curator en stelt de autoriteit van taal in vraag. Meer nog dan een alternatief tentoonstellingsparcours brengt hij een parallel scheppingsverhaal, waarin esthetische analyse vrolijk verweven wordt met fictie en maatschappijkritiek.
2. Azade Shahmiri: Voicelessness                                                                                           De toekomst is niet veraf. In het jaar 2070 probeert een jonge vrouw het verdachte overlijden van haar grootvader vijftig jaar eerder te ontrafelen. Ze is ervan overtuigd dat ze de waarheid kent en is vast van plan die aan het licht te brengen, net zoals haar moeder dat vóór haar heeft gedaan. Maar de bewijzen voor de onopgehelderde zaak ontbreken. De getalenteerde Iraanse schrijfster en theatermaakster Azade Shahmiri staat in 2017 voor het eerst op de Brusselse bühne. Met Voicelessness creëert ze een ontroerend portret van een jonge vrouw die spartelend een houvast zoekt in een dystopische wereld. Welke waarheid is waarachtig? De rechtspraak is een afspiegeling van de ondoorgrondelijke Iraanse maatschappij, waar de vrije meningsuiting verstikt wordt, maar waar onder de oppervlakte de creativiteit kolkt en stroomt. De hersenschimmen van de hoofdrolspeelster werpen vanuit de toekomst ook een blik achteruit. Hoe kijken toekomstige wereldburgers terug op onze tijd? Voicelessness is een doorwrochte en mooi gelaagde vertelling, krachtig in haar eenvoud.
3. Mithkal Alzghair: Displacement                                                                                            Hoe verplaats je een diepgewortelde cultuur die gedwongen wordt te verhuizen? Na een klassieke dansopleiding in Damascus en een voortgezette opleiding choreografie in Montpellier kon Mithkal Alzghair niet meer terug naar Syrië, zijn thuisland dat intussen in een bloedige burgeroorlog verzand was. In Displacement onderzoekt hij hoe het Syrische lichaam beïnvloed wordt door de sociale, politieke en religieuze werkelijkheden waardoor het omsloten wordt. Als een chirurg ontleedt Alzghair het erfgoed dat hij in zich draagt. Hij registreert de intenties en het vermogen van het lichaam: dat van de traditionele dans en de spirituele trance, het oorlogszuchtige lichaam en het lichaam in ballingschap. Displacement evolueert van een breekbare, geïsoleerde figuur tot een dreigende troep, in een tweestrijd tussen de hoop op vluchten en het besef dat terugkeren onmogelijk is. De enige weg naar de ander loopt recht door de loopgraven. Displacement traceert de route. Vitale kunst.
4. Begüm Erciyas: Voicing Pieces                                                                                           Verhef je stem! Met Voicing Pieces onderzoeken Begüm Erciyas en Matthias Meppelink de politieke en poëtische kracht van de stem en de daad van het spreken. In de beslotenheid van een geluidsdicht hokje krijg je een eenvoudig script en word je toeschouwer van je eigen vertolking. De handeling van tegelijk spreken en luisteren leidt tot een theatrale en choreografische ervaring, die bij elke deelnemer opnieuw wordt gecreëerd. De stem wordt losgemaakt van het lichaam. Ze wordt een plaats voor actie, een verrassing, een voorstelling. Het is een de-subjectivering van je eigen persoonlijkheid: je stem gaat een rol spelen buiten jezelf, speelt met jou zoals jij met haar speelt. Is je eigen stem niet altijd misleidend en onbehaaglijk? Eerder dan jezelf terug te vinden in de vreemdeling nodigt Voicing Pieces je uit de vreemdeling in jezelf te ontdekken en te omarmen. Een bevrijdende ervaring.
5. Milo Rau / International Institute of Political Murder: Empire                                        Milo Rau is niet bang van het grote verhaal. In 2014 zocht hij een antwoord op de vraag waarom jonge Europeanen zich aangetrokken voelen tot de heilige strijd in het Midden-Oosten en waar die ideologische thuisloosheid uit voortkomt. De beklemmende biografische close-ups van The Civil Wars waren het begin van zijn ambitieuze Europatrilogie. In 2015 liet Rau de oorlogservaringen van acteurs uit het Oostblok versmelten in het indringend psychodrama The Dark Ages. Met Empire, het sluitstuk van de trilogie, stelt de regisseur scherp op het zuidelijke deel van ons continent. Hij traceert de trajecten waarlangs vluchtelingen en migranten vandaag Europa proberen te bereiken en die de mythes van het oude Griekenland doen weerklinken. Wat zeggen de vluchtelingenroutes van 2017 over het verleden van Europa? Hoe zal Europa er morgen uitzien? Voor Milo Rau is Europa een rijk van eeuwenoude mythes en hedendaagse realpolitik, de heimat van de eeuwige homo migrans. Empire is een taboedoorbrekende odyssee over tragedies in kunst en leven. Een meesterwerk.
6. Thomas Bellinck / ROBIN: Simple as ABC #2: Keep Calm & Validate                      Thomas Bellinck is een Brusselse theatermaker die de afgelopen jaren van zich deed spreken met trefzekere toneelstukken over macht en politiek geweld en een futuristisch-historisch museum over het leven in de voormalige Europese Unie. Simple as ABC #2 is het tweede deel in een reeks rond een van de meest complexe fenomenen van de 21ste eeuw: de westerse migratiemachine. Vorig jaar toonde Bellinck Simple as ABC #1: Man vs Machine, een kort maar intens stuk over surveillance technologie, in het kader van het Decoratelier van Jozef Wouters op het Kunstenfestivaldesarts. In 2017 komt hij met de volgende etappe, Simple as ABC #2: Keep Calm & Validate, een documentaire muziektheatervoorstelling over digitaal migratiemanagement en het uitbesteden van ons ongemak over sociale sortering. Voor de creatie knoopte Bellinck gesprekken aan met grens- en datamanagers in de controlekamers en langs de rafelranden van Project Europa. Een voorstelling die je niet onbewogen laat.